DST: 1.7 milyard dollarlıq vəsait çatışmazlığı poliomielitlə mübarizəni təhdid edir

Qlobal Poliomielitin Yox Edilməsi Proqramına Maliyyə Təhdidi

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) və Bill və Melinda Geyts Fondu kimi təşkilatları özündə birləşdirən Qlobal Poliomielitin Yox Edilməsi Təşəbbüsü (GPEI) ciddi büdcə çətinlikləri ilə üz-üzədir. Proqram 2026-cı ildə 30 faiz maliyyələşdirmə kəsiri, 2029-cu ilə qədər isə 1.7 milyard dollarlıq vəsait çatışmazlığı ilə qarşılaşacaq ki, bu da poliomielitin tamamilə aradan qaldırılması səylərini təhdid edir. ÜST-ün poliomielitin yox edilməsi üzrə direktoru Camal Əhməd, çərşənbə axşamı keçirdiyi mətbuat konfransında vəsaitlərdəki əhəmiyyətli azalmaların bəzi fəaliyyətlərin sadəcə baş tutmayacağı demək olduğunu bildirdi. Rəsmilər bu çatışmazlığın əsasən xarici yardımların azalması ilə əlaqədar olduğunu qeyd edirlər, xüsusilə də ABŞ prezidenti Donald Trampın yenidən vəzifəyə qayıtmasından sonra ÜST-ə dəstəyin azalması buna səbəb olmuşdur. Almaniya və Böyük Britaniya kimi digər əsas donorlar da öz töhfələrini oxşar şəkildə azaldıblar. Buna baxmayaraq, Əhməd optimistliyini qoruyaraq, "Yox etməyin mümkün olduğunu və edilə biləcəyini," vurğuladı və hər kəsi öhdəliyini davam etdirməyə və heç bir uşağın unudulmamasını təmin etməyə çağırdı.

Yeni Strategiyalar və Fəaliyyət Planları

Yaranmış vəziyyətlə başa çıxmaq üçün GPEI resurslarını yüksək riskli ərazilərdə nəzarətə və peyvəndləməyə cəmləşdirməyi planlaşdırır. Təşəbbüs həmçinin qızılca proqramları kimi digər səhiyyə kampaniyaları ilə daha sıx əməkdaşlıq edəcək və hissəvi dozalama kimi strategiyaları qəbul edəcək. Bu yanaşma standart peyvənd dozasının beşdə bir qədərini istifadə edərək, təchizatı uzatmağa və eyni zamanda uşaqları infeksiyadan qorumağa imkan verir. Eyni zamanda, proqram epidemiyalar baş verməyincə, aşağı riskli bölgələrdə fəaliyyətlərini azaldacaq. Bu, mövcud maliyyələşdirmənin daha effektiv istifadəsi üçün vacib addımdır.

Poliomielitin Tarixi və Mövcud Vəziyyəti

Poliomielitin yox edilməsi on illərdir qlobal səhiyyə məqsədi olaraq qalır. 1988-ci ildən bəri aparılan kütləvi peyvəndləmə nəticəsində xəstəlik halları kəskin şəkildə azalsa da, virus hələ də mövcuddur. Poliomieliti 2000-ci ilə qədər tamamilə aradan qaldırmaq hədəfinə nail olmaq mümkün olmadı və mütəxəssislər asimptomatik infeksiyaların yayılmasını izləməyin çətinliyini vurğulayırlar. 2025-ci ildə xəstəliyin endemik olaraq qaldığı iki ölkə – Əfqanıstan və Pakistanda 36 "yabanı poliomielit" halı qeydə alınmışdır. Bu regionlar GPEI-nin planı çərçivəsində zəruri müdaxilələri almağa davam edəcəklər. Eyni zamanda, Nigeriya da daxil olmaqla, bir sıra ölkələrdə peyvənddən törənən 149 poliomielit halı müəyyən edilmişdir. Peyvənddən törənən poliomielit, zəiflədilmiş virusla immunizasiya olunmuş uşaqların virusu yayması nəticəsində ortaya çıxır və bu virus peyvənd olunmamış əhalidə mutasiya edərək yayıla bilər. Buna baxmayaraq, qlobal səhiyyə rəsmiləri xəstəliyi birdəfəlik bitirmək üçün davamlı peyvəndləmənin və nəzarətin kritik əhəmiyyətini vurğulayırlar. Həm yabanı, həm də peyvənddən törənən poliomielit halları 2024-cü ildən bəri azalmaqdadır.

24 saat