Gündəm 14.10.2025

Qəzzanı bərpa etmək 70 trilyon dollara başa gələcək

Qəzzanı bərpa etmək 70 trilyon dollara başa gələcək

Qəzzanın Yenidən Qurulması: Çətinliklər və Maliyyə İhtiyaçları

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramının (BMİP) məlumatına görə, iki il fasiləsiz İsrail bombardmanı nəticəsində yerlə-yeksan olmuş Qəzza zolağının yenidənqurması üçün ən az 70 trilyon dollar vəsait tələb olunur.

Bu fantastik rəqəm Türkiyənin Ümumi Daxili Məhsulunun (ÜDM) təxminən 70 qatına, ABŞ-ın ÜDM-sinin isə iki dəfəsindən çoxuna bərabərdir.

BMİP həmçinin Qəzzanın tam yenidənqurmasının "on illərdən daha uzun çəkəcəyini" bildirib. Türkiyə də daxil olmaqla onlarla ölkə Qəzza üçün səfərbər olsa da, geridə qalan dağıntıların aradan qaldırılması çox çətin bir proses olacaq.

Dağıntıların Təmizlənməsi və Gələcək

BMİP-nin nümayəndəsi Jaka Silyers Cenevrədə keçirdiyi mətbuat konfransında təfərrüata varmadan “Biz artıq çox müsbət əlamətlər almışıq” deyib.

Silyers iki il davam edən İsrail-Həmas müharibəsinin ən az 55 milyon ton dağıntı yaratdığını təxmin edib. İlk hədəf, bu dağıntıların təmizlənərək yaşayış binalarının tikiləcəyi təməllərin atılması olacaq. Bu prosesin ən az 5 il çəkəcəyi gözlənilir.

Bu müddətdə Qəzzalıların hansı şəraitdə yaşayacağı hələlik naməlumdur. ABŞ prezidenti Donald Tramp Fələstinlilərin Qəzzada qalmasını təşviq edəcəyinə zəmanət vermişdi, lakin bu təşviqin hansı formada olacağı hələ bəlli deyil.

Beynəlxalq Dəstək və Yenidənqurma Planları

Bununla yanaşı, Türkiyə, Qətər, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Səudiyyə Ərəbistanı Qəzzanın yenidən qurulması üçün hazırlıqlara başlayıb.

ABŞ prezidenti Donald Trampın sülh planı dörd ölkənin Qəzza üçün investisiya etməsini də əhatə edir. Türkiyənin Qəzzanın yenidən qurulmasında rol oynaması labüddür.

Ərəb ölkələri də eyni şəkildə öz payına düşəni etməyə söz verib. Qəzzanın taleyi imzalanan sülh müqaviləsindən daha çox, ediləcək investisiyaların təsiri ilə gələcək illərdə müəyyən ediləcək.

24 saat

Oxucu Şərhləri

İlhamə Hüseynli
14.10.2025 17:09
Bu rəqəmlər həqiqətən də inanılmazdır. 70 trilyon dollar sadəcə ağlasığmaz bir məbləğdir. Qəzzanın yenidən qurulması üçün bu qədər böyük bir maliyyənin necə təmin ediləcəyi və bu maliyyənin necə effektiv şəkildə istifadə ediləcəyi ilə bağlı böyük suallar yaranır. Məqalədə Türkiyə, Qətər, BƏƏ və Səudiyyə Ərəbistanı kimi ölkələrin dəstəyi qeyd olunub, lakin bu dəstəyin miqyası və müddəti haqqında daha ətraflı məlumat olsaydı yaxşı olardı. Həmçinin, bu böyük yenidənqurma prosesində Qəzzada yaşayan insanların sosial və iqtisadi vəziyyətinin necə olacağı da narahatlıq doğuran məqamlardan biridir. BMT-nin proqnozuna görə bu proses on illərlə çəkəcək, bu müddət ərzində insanların ehtiyacları necə qarşılanacaq?
Xədicə Rəhimova
14.10.2025 17:05
Məqalədə Qəzzanın yenidən qurulması üçün təxmin edilən 70 trilyon dollarlıq məbləğ həqiqətən də ağlasığmaz dərəcədə böyükdür. Bu rəqəm təkcə dağıntının miqyasını deyil, həm də humanitar fəlakətin dərinliyini göstərir. BMİP-nin proqnozlarına görə, bu dağıntıların təmizlənməsi üçün belə minimum 5 il tələb olunacaqsa, bu, real həyatda daha da uzun sürəcək. Türkiyə kimi ölkələrin dəstək göstərməsi sevindiricidir, lakin bu miqyasda bir bərpa üçün beynəlxalq səylərin qat-qat artırılmasına ehtiyac var. Əsas sual isə budur: bu vəsait hansı mexanizmlə toplanacaq və ədalətli şəkildə necə paylanacaq? Bu prosesin siyasi maneələri aşaraq effektiv şəkildə həyata keçirilə bilməsi ən böyük çətinlik olacaq.
Kamran Nurlu
14.10.2025 16:39
Bu rəqəmlər inanılmaz dərəcədə böyükdür və Qəzzanın yenidən qurulmasının nə qədər çətin bir proses olacağını göstərir. Bu, yalnız maddi dəstəklə deyil, həm də uzunmüddətli planlaşdırma və beynəlxalq əməkdaşlıq tələb edən bir məsələdir. 55 milyon ton dağıntını təmizləmək və ondan sonra minlərlə evi yenidən tikmək üçün illər lazımdır. Bu müddətdə Qəzza xalqının yaşayış şəraitinin necə olacağı da böyük bir sualdır. Bəzi ölkələrin kömək etməyə hazır olması ürəkaçan olsa da, bu öbyük bir çağırışdır və yalnız planlar deyil, reallığa çevrilən addımlar lazımdır.
Xədicə Cəfərova
14.10.2025 16:35
Qəzzanın yenidən qurulması üçün nəzərdə tutulan maliyyə tələblərinin miqyası həqiqətən də təəccüblüdür. BMİP-nin verdiyi rəqəmlər, bir bölgənin tamamilə sıfırdan bərpa olunmasının nə qədər böyük bir iqtisadi yük yaratdığını aydın şəkildə göstərir. Bu, həm də dağıntıların təmizlənməsi və infrastrukturun yenidən qurulması kimi fundamental mərhələlərin özünün nə qədər vaxt və resurs tələb etdiyini vurğulayır. Türkiyə və digər ölkələrin dəstək təklifləri ümidverici olsa da, bu miqyasda bir bərpa prosesi üçün beynəlxalq səylərin koordinasiyası və davamlılığı əsas şərtdir.

Şərh Yaz