Qəzzada sülhün açarı Türkiyənin rolu oldu: “Orta Şərqdə əsas tərəfdaş, gizli, lakin qətiyyətli vasitəçi”
HƏMAS ilə İsrail arasında Qəzza sülh prosesi çərçivəsində atəşkəsin təmin edilməsi və bazar ertəsi əsir mübadilələrinin həyata keçirilməsindən sonra dünya mətbuatı Türkiyənin sülh prosesindəki həlledici rolunu diqqət mərkəzində saxlamağa davam edir.
“Orta Şərqin çətin tənliyində əsas həmsöhbət”
Yunanıstanın "Liberal" qəzeti dərc etdiyi analizdə Türkiyənin Qəzza sülh danışıqlarındakı təsirinə diqqət çəkərək qeyd edib ki, "XXI əsrin ən ölümcül və uzun sürən Qəzza müharibəsi şəraitində Ankara Orta Şərqin çətin tənliyində əsas həmsöhbət kimi meydana çıxır". Xəbərdə Türkiyənin ilk dəfə sülh elçiliyi etmədiyi xatırlanaraq, "Suriya və Liviyadan sonra Qəzzada da eyni şeyi etdi, lakin bu dəfə Qərbdən daha çox qəbul edildi", – deyə vurğulanıb.
“Afina çətin vəziyyətə düşə bilər”
"Liberal"ın xəbərində Ankarının artan regional gücünün Yunanıstanı çətin vəziyyətə sala biləcəyinə də diqqət çəkilib. Məqalədə deyilir: "Əgər Ankara regionda ABŞ-ın imtiyazlı tərəfdaşı kimi mövqelənərsə, Afina strategiyasını yenidən tənzimləmək məcburiyyətində qalacaq. Çətinlik ikiqatdır: bir tərəfdən Qərbin etibarlı tərəfdaşı rolunu davam etdirmək, digər tərəfdən isə Türkiyənin yüksəlişinin Egey və Şərqi Aralıq dənizində təzyiqə çevrilməsinin qarşısını almaq".
“Gizli, lakin qətiyyətli vasitəçi”
Fransanın "Les Echos" qəzeti isə "Qəzza Sülh Sazişi: Türkiyənin rolu" başlıqlı xəbərində Türkiyənin danışıqların başa çatmasındakı həlledici təsirinə diqqət çəkib. Xəbərdə HƏMAS-ı razı salmaq prosesində ABŞ, Qətər və Misirin səylərinin nəticəsiz qaldığı, lakin Ankarın müdaxiləsi ilə razılaşmanın qısa zamanda tamamlandığı qeyd olunub. "Les Echos" Türkiyəni "Qəzzadakı sülh sazişinin gizli, lakin qətiyyətli vasitəçisi" kimi təsvir edib.
“Ankaranın nüfuzu artır”
Almaniyanın "Frankfurter Rundschau" qəzeti də Qəzza sülh prosesi ilə bağlı analizində "Ankara da intensiv şəkildə iştirak etdi" başlığını istifadə edib. Xəbərdə deyilir: "Türkiyə Orta Şərqdə əsas oyunçuya çevrilir. Bu, onun Qəzza sülh prosesindəki rolu ilə də sübut olunur. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan ABŞ-ın sahib olmadığı bir kanalla HƏMAS ilə əlaqə qura bildi. İndi Türkiyə Avropa Birliyi qarşısında da nüfuzunu artırır".
Ərdoğanın hədəfi
Xəbərdə həmçinin prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Suriya, Liviya və İraqda malik olduğu təsirə vurğu edilərək, "Ərdoğanın hədəfi Türkiyəni regional güc və Avropa üçün əhəmiyyətli bir təhlükəsizlik tərəfdaşına çevirməkdir", – deyə qeyd olunub. Məqalə həmçinin beynəlxalq diplomatiya sahəsində bu cür ölkələrin oynadığı mühüm rolları bir daha xatırladır.
Nə baş vermişdi?
ABŞ prezidenti Donald Tramp 9 oktyabr tarixində Türkiyə, Qətər və Misirin vasitəçiliyi ilə Şarm əş-Şeyxdə keçirilən danışıqlarda İsrail ilə HƏMAS-ın Qəzzada atəşkəs planının ilk mərhələsini təsdiqlədiyini elan etmişdi.
Misirdə imzalanan saziş İsrail hökumətinin təsdiqindən sonra 10 oktyabrda qüvvəyə mindi. İsrail ordusu sazişdə göstərilən "sarı xətt" sərhəddinə çəkildi, Qəzza zolağında atəşkəs həmin gün saat 12:00-dan etibarən rəsmi olaraq qüvvəyə girdi.
Bazar ertəsi HƏMAS atəşkəs və əsir mübadiləsi sazişi çərçivəsində 20 sağ israilli əsiri sərbəst buraxdı. Bunun müqabilində 1968 fələstinli əsirin azad edildiyi açıqlandı. Bu şəxslər arasında 250-si ömürlük və ya uzun müddətli həbs cəzasına məhkum edilmişlərdən, 1718-i isə 2023-cü ilin oktyabr ayından bəri Qəzza zolağında saxlanılanlardan ibarət idi.
Həmin gün axşam saatlarında Şarm əş-Şeyxdə keçirilən sülh zirvəsinə Misir prezidenti Əbdülfəttah əs-Sisi, ABŞ prezidenti Donald Tramp və Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan başda olmaqla bir çox lider qatıldı. Zirvədə Qəzzada atəşkəsin davamlılığı və regionun yenidən qurulması barədə birgə bəyanat yayıldı.
İsrailin 2023-cü il oktyabrın 8-dən atəşkəs sazişinə qədər Qəzza zolağına təşkil etdiyi hücumlarda 67 min 682 nəfər həyatını itirmiş, 170 min 33 nəfər yaralanmışdı.
Oxucu Şərhləri
Hələlik heç bir şərh yazılmayıb. İlk şərhi siz yazın!
Şərh Yaz