Azad edilən fələstinli məhbusları nə gözləyir

Binlərlə Fələstinli məhbuslar – əksəriyyəti heç bir ittiham irəli sürülmədən saxlanılan şəxslər – Qəzza atəşkəs razılaşmasının bir hissəsi olaraq İsrail həbsxanalarından azad edilib. Bu, minlərlə insanın həyatına təsir edən əhəmiyyətli bir hadisədir. Ailə qovuşmaları sevinclə kədərin qəribə bir qarışığına şahid oldu. İnsanlar yaxınlarının həbsdə çəkdikləri əziyyətlər və məruz qaldıqları pis rəftar haqqında eşitdikdə hisslər coşdu. Bu, azadlığın acı reallıqlarla üzləşməsi idi. Hələ yüzlərlə fələstinli isə İsrail tərəfindən sürgünə məcbur edildi. Onlar öz evlərindən uzaqlarda yeni bir həyata başlamaq məcburiyyətində qaldılar. Azadlığa qovuşanların böyük bir hissəsi Qəzzadakı xarabalıqlara qayıdır. Digərləri isə işğal olunmuş İordan çayının qərb sahilində yenidən həbs olunma riski ilə üz-üzədirlər.

Qəzzanın Xarabalıqları və Qərb Sahilinin Təhlükələri

Qəzzadakı vəziyyət, azadlığa çıxan Fələstinli məhbuslar üçün acınacaqlıdır. Bir çoxu evsiz qalıb, bütün yaşayış məntəqələri məhv olub. Bu dağıntılar altında yenidən bir həyat qurmaq ümidi tapmaq çətindir. Eyni zamanda, Qərb Sahilinə qayıdanlar üçün də vəziyyət fərqli deyil. Onlar daimi nəzarət altında yaşamaq və hər an təkrar həbs edilmək təhlükəsi ilə üzləşirlər. Həbsdən azad olunsalar belə, üzərindəki təzyiq davam edir.

Sami Zeydanın təqdimatında Milena Ənsari (Human Rights Watch), Basil Fərraç (Birzeit Universiteti) və Fadiya Barğouti (Fələstin Təhsil Nazirliyi) kimi mütəxəssislərin qatıldığı müzakirələr bu mövzunun nə qədər mürəkkəb olduğunu bir daha göstərir. Həbs həyatının izləri silinmədən, işğal altında insan hüquqlarının pozulması şəraitində azadlığı necə tam yaşamaq olar? Bu sual bütün region üçün aktualdır.

İşğal Altında Azadlığın Axtarışı

Məhz burada əsas sual yaranır: İsrail həbsxanalarının qapılarını arxada qoymuş keçmiş Fələstinli məhbuslar işğal altında bir həyat və İsrail həbsxana sisteminin buraxdığı dərin izlərlə azadlığı tam mənimsəyə bilərmi? Bu, fiziki azadlıqla psixoloji və sosial məhdudiyyətlər arasında davamlı bir mübarizədir. Sərbəst buraxılmaqla birlikdə, onlar həm özlərinin, həm də ailələrinin üzərində ağır yük daşıyırlar.

24 saat