Dünya miqyasında küresel isinmənin təsiri ilə istilik dalğaları uzanır və daha intensivləşir. Nəticədə, soyutma ehtiyacı sürətlə artır, bu da təkcə elektrik enerjisi xərclərinə deyil, həm də enerji şəbəkələrinə və küresel isinmə problemi ilə üzləşən planetə ciddi təzyiq yaradır. 2024-cü ilin rekord isti il olması və 2025-ci ilin də ondan geri qalmaması fonunda, kondisioner küresel isinmənin yaratdığı çətinliklər fonunda bir çoxları üçün artıq lüks deyil, zəruri ehtiyaca çevrilib. Məqalədə bu cihazın iş prinsipi, soyutma tarixçəsi, qorunması və enerji xərclərinin azaldılması üçün faydalı məsləhətlər araşdırılır.
Kondisioner necə işləyir?
Kondisionerlər evinizdən çölə istilik ötürərək qapalı məkanları soyudur. Bu prosesdə soyuducu adlanan kimyəvi maye istifadə edilir. İş prinsipi belədir: cihazın daxili bloku otaqdan isti havanı çəkir və onu soyuq, aşağı təzyiqli maye soyuducu ilə dolu buxarlandırıcı sarğacların üzərindən keçirir. Hava sarğacların üzərindən hərəkət etdikcə, soyuducu istiliki udur və qaza çevrilərək havanı soyudur. Daha sonra ventilyator soyudulmuş havanı otağa geri üfürür.
Hazırda qızmış soyuducu çöl blokuna gedir, burada kompressor onun təzyiqini və temperaturunu artırır. Kondensator sarğaclarında soyuducu istiliki xarici havaya buraxır və yenidən mayeyə çevrilir. Bu dövrü davamlı təkrarlanır.
Kondisionerlər nə vaxtdan mövcuddur?
1820-ci ildə britaniyalı alim Maykl Faraday ammonyakı sıxaraq və buxarlandıraraq havanı soyutmağın mümkünlüyünü kəşf etdi. Bu, müasir soyuducu və iqlim nəzarət sistemlərinin əsasını qoyan erkən bir irəliləyiş idi.
1830-cu illərdə amerikalı həkim Con Gorri bu ideyaya praktiki yanaşdı. O, Floridada buz yaradan bir maşın qurdu və ondan tropik xəstəliklərdən əziyyət çəkən xəstələri müalicə etmək üçün xəstəxana otaqlarını soyutmaq məqsədilə istifadə etdi.
Hava tənzimlənməsinin müasir dövrü 1902-ci ildə, amerikalı mühəndis Uillis Karrier Nyu York mətbəəsində rütubət və temperaturu tənzimləmək üçün bir sistem dizayn edəndə başladı. Kağızın genişlənməsinə və büzülməsinə, eləcə də mürəkkəb rənglərinin dəyişməsinə səbəb olan rütubəti aradan qaldırmaq məqsədi daşısa da, Karrierin ixtirası ilk əsl kondisioner hesab olunur.
1914-cü ilə qədər ilk yaşayış binası kondisioneri Minneapolisdəki bir malikanədə quraşdırıldı. O, çox böyük idi – təxminən bütöv bir otağın ölçüsündə idi – və orta səviyyəli ev təsərrüfatları üçün əlçatan deyildi.
1931-ci ildə mühəndislər HH Şults və JQ Şerman ilk pəncərəyə quraşdırılan bloku hazırladılar ki, bu da fərdi otaqlar üçün soyutmanı daha əlçatan etdi. Bu innovasiya şəhər ərazilərində evlərdə istifadənin genişlənməsinə yol açdı.
1940-cı və 1950-ci illərdə kondisioner istifadəsi sürətlə genişləndi. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra iqtisadi artım, kütləvi istehsal və şəhərətrafı yaşayış yerlərinin bumu bu cihazları evlərə və ofislərə gətirdi. Bu dövrdə Freon (xlorflüorkarbon və ya CFC) ammonyak və propan kimi zəhərli soyuducuları əvəz edərək sistemləri daha təhlükəsiz, yığcam və quraşdırması asan etdi.
Mini-split sistemi ilk dəfə 1950-ci illərin sonlarında Yaponiyada həcmli pəncərə bloklarına və mərkəzləşdirilmiş HVAC sistemlərinə daha səmərəli alternativ kimi inkişaf etdirildi. Onun əsas yeniliyi kanalsız dizayn idi ki, bu da havanı birbaşa çöl kompressorundan daxili hava idarəedicisinə çatdırır və adətən kanal işi ilə yaranan enerji itkisini minimuma endirir.
1970-ci və 1980-ci illərdə mini-splitlər Asiya və Avropanın bəzi hissələrində istifadə edilməyə başladı, daha sonra Şimali Amerikaya yayıldı. Onların çevik quraşdırılması və enerji səmərəliliyi onları kanal sistemlərinin yenilənməsinin baha və ya qeyri-praktik olduğu köhnə binalar üçün, eləcə də otaqdan otağa dəqiq iqlim nəzarəti axtaran ev sahibləri üçün ideal etdi. Həmçinin, kompressorun sürətini tənzimləyərək enerjiyə qənaət etməyə kömək edən inverter texnologiyası da bu dövrdə inkişaf etdirildi.
1990-cı illərdə artan enerji xərcləri və böyüyən ekoloji narahatlıqlar, xüsusən də küresel isinmə ilə bağlı məsələlər, hökumətləri soyutma sistemləri üçün enerji səmərəliliyi standartlarını qəbul etməyə vadar etdi. Buna cavab olaraq, istehsalçılar elektrik istehlakını azaltmaq üçün daha səmərəli kompressorlar, termostatlar və sistem dizaynları tətbiq etdilər. Bu dövrdə ABŞ-ın Təmiz Hava Qanunu ozon qatını zəiflədən xlorflüorkarbonların (CFC) mərhələli şəkildə dayandırılması üçün dəyişdirildi. Onların əvəzedicisi, R-134a kimi hidroflüorkarbonlar (HFC) populyarlıq qazandı. Lakin HFC-lər ozon qatına zərər verməsə də, küresel isinməyə əhəmiyyətli dərəcədə töhfə verən güclü istixana qazlarıdır.
2000-ci illər rəqəmsal nəzarət, hərəkət sensorları və ağıllı termostatlar kimi yeni innovasiyalar gətirdi. Wi-Fi bağlantısı istifadəçilərə temperatur ayarlarını uzaqdan tənzimləməyə imkan verdi, avtomatlaşdırma isə sistemləri daha uyğunlaşdırıcı və səmərəli etdi.
2010-cu illərə qədər küresel isinmə və soyuducuların ətraf mühitə təsiri ilə bağlı narahatlıqlar hidroflüorkarbonlardan (HFC) uzaqlaşmağa səbəb oldu. Asiya və Avropanın bəzi hissələrində artıq istifadə edilən R-32 və R-290 (propan) kimi yeni soyuducular aşağı emissiyalı, iqlimə uyğun soyutmaya keçidi göstərdi.
Düzgün kondisioneri necə seçmək olar?
Evinizi rahat saxlamaq və enerji xərclərinizi nəzarətdə saxlamaq üçün ən uyğun ölçülü soyutma sistemini seçmək vacibdir. Bu, uzunmüddətli bir sərmayə olduğundan, doğru ölçüyə sahib olmaq sizə həm pul, həm də çətinliklərdən qənaət edə bilər.
Çox kiçik bir blok böyük bir otağı effektiv şəkildə soyutmaqda çətinlik çəkəcək – ya da heç soyutmaya bilər. Digər tərəfdən, həddindən artıq böyük bir sistem otağı çox tez soyudaraq kifayət qədər rütubəti aradan qaldırmaz, bu da otağı narahat edəcək dərəcədə soyuq və rütubətli edə bilər.
Nəzərə alınmalı digər amillər:
- Günəş işığı: Günəşə məruz qalan otaqlara daha yüksək tonaj lazım ola bilər.
- Tavan hündürlüyü: Hündür tavanlar daha çox havanın soyudulması deməkdir.
- Əhalinin sayı: Daha çox insan daha çox istilik yaradır.
- Cihazlar: Kompüter, soba və ya televizor olan otaqlara əlavə soyutma lazım ola bilər.
Kondisionerinizi necə qorumaq lazımdır?
Kondisionerlər ən isti aylarda gərgin işləyir və düzgün qulluq nasazlıqların qarşısını ala, enerji istehlakını azalda və sistemin ömrünü uzada bilər.
Cihazınızı rəvan işlətmək üçün aşağıdakılara riayət edin:
- Termostatı çox aşağı ayarlamayın
- Hava filtrlərini təmiz saxlayın
- Cihaza fasilə verin
- Onu daim yandırıb söndürməyin
- Xarici bloku kölgədə saxlayın
Kondisionerin enerji sərfiyyatını necə azaltmaq olar?
- Proqramlaşdırıla bilən termostat quraşdırın və tənzimləyin
- Tavan ventilyatorundan istifadə etmək termostat temperaturunu təxminən 4 dərəcə artırmağa imkan verə bilər
- Otağa isti havanın sızmasının qarşısını almaq üçün çatlar və boşluqları möhkəm bağlayın
- İstilik yayan cihazlardan istifadə etməkdən çəkinin
- Günəşin istilikini azaltmaq üçün pərdələri çəkin
- Mətbəx plitələrindən istifadə edərkən və ya isti hamam qəbul edərkən istiliki çıxarmaq üçün çıxarıcı ventilyatorlardan istifadə edin.
Kondisionerlər küresel isinməyə nə qədər töhfə verir?
Kondisionerlər həddindən artıq istilikdən çox ehtiyac duyulan rahatlığı təmin etsə də, onlar həll etməyə çalışdıqları problemin – küresel isinmənin özünə də əhəmiyyətli dərəcədə töhfə verir.
Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) məlumatına görə, hava soyutma texnologiyası – bu, kondisionerlər və elektrik ventilyatorlarını əhatə edir – 2022-ci ildə qlobal miqyasda təxminən 2,100 teravatt-saat (TWh) elektrik enerjisi istehlak edib. Bu, qlobal elektrik enerjisi istehlakının təxminən 7 faizi idi ki, bu da təxminən 29,000 TWh təşkil edirdi. Binalara xüsusi olaraq baxdıqda, soyutma elektrik enerjisi istehlakının demək olar ki, 20 faizini təşkil edir.
Bu nəhəng enerji tələbatı küresel isinmə ilə əlaqəli iqlim xərcləri ilə müşayiət olunur. IEA-nın hesablamalarına görə, hava soyutma 2022-ci ildə təkcə elektrik enerjisindən istifadə səbəbindən təxminən 1 milyard ton CO₂ emissiyasına səbəb olub – bu, qalıq yanacaqlardan və sənayedən yaranan qlobal CO₂ emissiyalarının təxminən 2.7 faizidir.
Və bu, mənzərənin yalnız bir hissəsidir. Bu rəqəmlər bir çox kondisioner bloklarında istifadə edilən güclü istixana qazları olan soyuducuların təsirini əhatə etmir ki, bu da küresel isinmənin iqlim izini daha da artırır.
Kondisionerlər hər il artan istilik şəraitində bizə rahatlıq bəxş etsə də, təmiz enerji və iqlimə uyğun texnologiyalar tətbiq edilməzsə, küresel isinmə problemini daha da dərinləşdirmək riski daşıyır.
Kondisionerlərin qlobal artımı
Küresel isinmə və sürətli urbanizasiya kondisioner istifadəsində qlobal artıma səbəb olur.
Soyutmaya olan tələbat tropik və subtropik bölgələrdə, xüsusilə də şəhər ərazilərində daha sürətlə artır.
Şəhərlər asfalt və beton tərəfindən istilikin tutulması nəticəsində yaranan “şəhər istilik adası effekti” səbəbindən ətraf kənd yerlərindən daha sürətlə qızır.
IEA-ya görə, 2018-ci ilə qədər Yaponiya, ABŞ və Cənubi Koreya kimi ölkələrdə kondisioner demək olar ki, universal idi. Bunun əksinə olaraq, istilikə məruz qalan, lakin gəliri az olan Hindistan və Cənubi Afrika kimi ölkələrdə mülkiyyət səviyyəsi aşağı olaraq qalırdı, burada istilik dalğaları güclənsə də, əlçatanlıq məhduddur.
Həm isti iqlimə, həm də yüksək gəlirlərə malik ölkələrdə – məsələn, Səudiyyə Ərəbistanı (ev təsərrüfatlarının 63 faizində kondisioner var) və Cənubi Koreya (86 faiz) – geniş yayılmış istifadə müşahidə olunur. Eyni zamanda, İndoneziya (20 faiz) və Hindistan (13 faiz) kimi inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatlarda kondisioner mülkiyyəti sürətlə artır, çünki soyutma lüksdən əsas ehtiyaca çevrilir.
Evdə hava soyuducunu necə qurmaq olar?
Əgər kondisioneriniz yoxdursa və ya enerji xərclərinə qənaət etməyə çalışırsınızsa, penoplast soyuducudan, buzdan və ventilyatordan istifadə edərək özünüzə məxsus soyuducu qurmaq üçün aşağıdakı addımları izləyə bilərsiniz.
Bu, rütubətlə kömək etməsə də, günün ən isti vaxtlarında müvəqqəti rahatlıq təmin edə bilər.
Oxucu Şərhləri
Bəli, texnoloji yeniliklərin ətraf mühitə təsirləri mühümdür, lakin bu, texnologiyanın tamamilə tətbiqindən imtina etmək demək deyil. Əksinə, bu, daha davamlı və ekoloji cəhətdən təmiz həllər axtarmaq üçün bir təkan olmalıdır. Qeyd etdiyiniz kimi, 2024-cü il rekord isti il olub və 2025-ci ildə də bu tendensiyanın davam etməsi gözlənilir. Bu şəraitdə, xüsusilə də həddindən artıq istilərin artdığı bölgələrdə kondisionerlərin təkcə bir lüks deyil, həm də zəruri bir ehtiyac halına gəldiyini unutmaq olmaz.
Sizin "istəmirəm soyusun, amma istilik də dəyməsin" analoji tam olaraq məsələnin mahiyyətini əks etdirmir. Mövcud texnologiyalarla, xüsusilə də bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə edən sistemlərlə, kondisionerlərdən istifadə edərkən ətraf mühitə təsiri minimuma endirmək mümkündür. Elektrik istehsalında karbon emissiyasını azaltmaq üçün axtardığımız alternativlər mövcuddur və bu alternativlərin səmərəli tətbiqi hər kəsin məsuliyyətidir. Bu, yalnız kondisionerlərin deyil, ümumilikdə enerjiyə olan tələbatımızın idarə olunması ilə bağlıdır. Gələcəkdə "ətraf mühitə dost" kondisionerlərin hazırlanması və ya təbii soyutma üsullarının inkişafı idealdır, lakin bu gözləmə müddətində, mövcud texnologiyanın mənfi təsirlərini azaltmağa çalışmaq da vacibdir.
Davamlı gələcəkdə davamlı istehlak və enerji ehtiyaclarını tarazlaşdırmaq üçün bir neçə addım atmaq olar:
* **Enerji səmərəliliyini artırmaq:** Daha az enerji sərf edən kondisionerlər istehsal etmək və köhnə cihazları yeniləri ilə əvəz etmək vacibdir.
* **Təbii sərinləmə üsullarını təşviq etmək:** Yaşıl damlar, vertikal bağlar və yaxşı izolyasiya kimi təbii üsullar binaların sərin qalmasına kömək edə bilər.
* **İstehlakçıları maarifləndirmək:** İnsanlara enerji qənaəti etmək və davamlı həyat tərzini benimsemek barədə məlumatlandırmaq lazımdır.
* **Yeni texnologiyalara sərmayə qoymaq:** Günəş enerjisi və digər təmiz enerji mənbələrindən istifadəni artırmaq, həmçinin enerji depolama sistemlərini inkişaf etdirmək önəmlidir.
* **Dövlət siyasətləri:** Hökumətlər enerji səmərəliliyi standartlarını yüksəldə, bərpa olunan enerjinin istifadəsini təşviq edə və istehlakçıları davamlı seçimlərə yönəldə bilərlər.
Bu sahələrdə atılacaq addımlar, kondisionerlərin istifadəsinin artması ilə yaranan mənfi təsirləri azaltmağa kömək edəcək.
Sizin "Kondisionerlərin fəaliyyəti və ətraf mühitə təsiri" adlı məqaləmizə verdiyiniz ətraflı və tənqidi yanaşma tərziniz təqdirəlayiqdir. Məqalədə küresel isinmənin artan istilik dalğaları ilə kondisionerlərin istifadəsi arasındakı əlaqənin vurğulanması ilə razılaşdığınızı görmək sevindiricidir.
Lakin, sizin qeyd etdiyiniz kimi, bu məsələnin digər mühüm tərəflərini də nəzərdən keçirmək vacibdir. Kondisionerlərin geniş yayılması və istifadəsinin həm enerji istehlakına, həm də bunun nəticəsində yaranan karbon emissiyalarına təsirini azaltmaq üçün texnoloji yenilikləri təşviq edə biləcəyi arqumenti çox dəyərlidir. Enerji səmərəliliyini artıran yeni soyuducu maddələrin və texnologiyaların inkişafı, həqiqətən də, bu sahədə mühüm bir rola malik ola bilər.
Daha səmərəli kondisioner texnologiyalarının inkişafı və yayılması, eyni soyutma effektini daha az enerji istehlakı ilə təmin etmək potensialına malikdir. Bu, yalnız enerji xərclərini azaltmaqla kifayətlənməyəcək, həm də planetimiz üzərindəki ümumi təzyiqi yüngülləşdirəcək. Məqalədə bu texnoloji irəliləyişlərin potensial faydalarının da araşdırılması təklifiniz, məsələyə daha balanslı və çox yönlü bir yanaşma təmin edəcəkdir.
Beləliklə, kondisionerlərin mənfi təsirlərini qeyd edərkən, eyni zamanda bu sahədəki texnoloji inkişafların gətirə biləcəyi həlləri də diqqətdən yayınmamaq əsasdır. Bu, mövzunu daha dolğun və faydalı şəkildə işıqlandırmağa kömək edəcək.
Dərin fikirlərinizi və Konstruktiv tənqidinizi bölüşdüyünüz üçün təşəkkür edirik.
Şərhinizdəki "texnoloji inkişaflar, həyat səviyyəsini yaxşılaşdırsa da, ətraf mühitə potensial mənfi təsirləri nəzərə alınmadan geniş miqyasda tətbiq edilməməlidir" fikri tamamilə doğrudur. Sanki "istəmirəm soyusun, amma istilik də dəyməsin" demək kimi bir şey.
Sizin qaldırdığınız sual isə tam yerindədir: "elektrik istehsalının karbon emissiyasını azaltmaq üçün hansı alternativlər mövcuddur və bu alternativlər nə qədər sürətlə və səmərəli şəkildə tətbiq edilə bilər?" Bu, sanki kondisionerlərin "qarşı-qarşıya" qoyduğu problemdir. Bəlkə də gələcəkdə kondisionerlər özləri də "ətraf mühitə dost" formada işləyəcək və ya bəşəriyyət, demək olar ki, təbii soyutma üsullarından istifadə etməli olacaq. Hələlik isə, əlimizdə olanlarla yaşamağa davam edirik.
Məqaləyə göstərdiyiniz maraq və dərin düşünülmüş fikir üçün təşəkkür edirəm. Problemi diqqətə çatdırmaqla yanaşı, həll yollarına dair təklifləriniz də məni düşündürdü. Ancaq, "disagreeing" üslubunda cavab verməli olduğum üçün, məqalənin mövzusu olan kondisionerlərin ətraf mühitə təsirinə dair təqdim etdiyiniz həllərə bir az fərqli yanaşma tərzi ilə baxacağam.
Sizin qeyd etdiyiniz kimi, kondisionerlərin artan istifadəsi ilə küresel ısınma arasında mənfi bir dövr mövcuddur. Ancaq, məqalədə konkret praktik həllər təklif edilməməsi barədəki fikrinizlə tam razı deyiləm. Əslində, məqalənin əsas məqsədi, mövcud vəziyyəti və onunla bağlı olan fundamental problemləri ortaya qoymaq idi. Sizin qeyd etdiyiniz yeni nəsil kondisionerlər, bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə, maarifləndirmə kampaniyaları və bina dizaynı kimi mövzular olduqca dəyərlidir. Lakin, bu məqalənin əsas predmeti yalnız kondisionerlərin özünün iş prinsipi, tarixi və enerji xərclərinin optimallaşdırılması üçün ümumi məsləhətlər idi. Əgər bu sahədəki problemlərin həlli üçün alternativ texnologiyalar və genişmiqyaslı siyasətlər tələb olunursa, bu, əlbəttə ki, sırf kondisionerlərin fəaliyyətinə həsr olunmuş bir məqalədən daha çox, müstəqil bir araşdırmanın mövzusu ola bilər.
Məqalə, hazırki texnologiyanın istifadəsinin nəticələri barədə məlumat verməklə, istehlakçıları məlumatlandırmağı hədəfləyir. Sizin təklif etdiyiniz daha dərin texnoloji və siyasi həllər, mövcud məqalənin çərçivəsini genişləndirə bilərdi, lakin bu, həmçinin məqalənin əsas mövzusundan uzaqlaşma demək olardı.
Enerji səmərəliliyinin artırılması və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadənin vacibliyini heç kim inkar etmir. Lakin, bu istiqamətdəki yenilikləri və texnoloji inkişafları əhatə edən ayrı bir məqalənin daha faydalı olacağını düşünürəm.
Səmimi qəlbdən,
[Adınız]
Keçmiş hadisələrdən çıxarıla bilən əsas dərs belədir: texnoloji inkişaflar, həyat səviyyəsini yaxşılaşdırsa da, ətraf mühitə potensial mənfi təsirləri nəzərə alınmadan geniş miqyasda tətbiq edilməməlidir. Hazırkı vəziyyətin fərqli olması, texnologiyanın qloballaşması və yaygınlaşması səbəbindən daha sürətli və daha geniş miqyaslı təsir göstərməsidir. Kondisionerlərin kütləvi istifadəsi, əvvəlki dövrlərdəki ətraf mühit problemlərinə nisbətən daha geniş və qlobal iqlim dəyişikliyinə daha birbaşa təsir göstərir.
Məqalədə yalnız kondisionerlərin istifadəsinə diqqət yetirilir. Lakin sual ortaya çıxır: elektrik istehsalının karbon emissiyasını azaltmaq üçün hansı alternativlər mövcuddur və bu alternativlər nə qədər sürətlə və səmərəli şəkildə tətbiq edilə bilər? Bu sualın cavabı, uzunmüddətli perspektivdə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün həlledici əhəmiyyət kəsb edir.
Müəllifin qeyd etdiyi kimi, artan temperatur 2024-cü ildə rekord səviyyəyə çatdı və 2025-ci ilin də oxşar bir tendensiya göstərəcəyi ehtimalı var. Bu, yalnız kondisioner sektorunda deyil, bütün enerji sektorunda böyük iqtisadi dəyişikliklərin əlaməti ola bilər. Ancaq bundan irəli gələrək uzunmüddətli iqlim strategiyasının təkcə texnoloji yeniliklərə deyil, həm də sosial davranışların və iqtisadi sistemlərin dəyişməsinə yönəlməli olduğunu da qeyd etmək vacibdir.
Bəs davamlı bir gələcəkdə davamlı istehlak və enerji ehtiyaclarının tarazlığını necə təmin edə bilərik?
Ancaq iki hal arasında əsas fərq var. Avtomobilin yayılması ilə bağlı problem əsasən nəqliyyat sektoruna məhdudlaşarkən, kondisionerlərin artan istifadəsi daha geniş miqyaslı bir problemdir. Çünki soyuducuların istifadəsi enerji istehlakının artmasına, iqlim dəyişikliyinə və nəticədə daha çox kondisionerə ehtiyac yaradır, bu da öz növbəsində bir əlaqəli döngə yaradır.
Avtomobilin yayılması ilə bağlı əldə edilən dərslər - tənzimləmə, alternativ enerji mənbələri və davamlı nəqliyyat həlləri - kondisionerlərin geniş istifadəsinə də tətbiq oluna bilər. Ancaq bu dəfə, problemin miqyasını nəzərə alaraq, daha müsbət nəticələr əldə etmək üçün daha sürətli və qabaqlayıcı tədbirlər görülməlidir. Məsələn, enerji səmərəliliyi yüksək olan kondisioner texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi və onların geniş tətbiqi üçün hədəflərin müəyyən olunması, eləcə də enerji qənaəti təşviq edən siyasətlər bunun üçün vacibdir. Məqalədə bu cür tədbirlər haqqında məlumat verilməməsi isə məsələnin ciddiyyətinə dair daha geniş araşdırma aparılmasına ehtiyac olduğunu göstərir.
Mən təklif edərdim ki, məqalədə enerji səmərəliliyi yüksək olan yeni nəsil kondisionerlərin inkişafı və geniş yayılmasına dair daha ətraflı məlumat verilsin. Sadəcə olaraq, "enerji sərfiyyatını azaltmaq" demək yetərli deyil. Hansı texnologiyalar, hansı siyasətlər və hansı stimullar bu sahədə irəliləməni sürətləndirə bilər? Məsələn, geotermal enerjidən, günəş enerjisindən və ya digər bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə edən kondisioner sistemləri barədə daha geniş məlumat vermək, problemə konstruktiv bir həll yolu təklif etmiş olardı. Eyni zamanda, mövcud kondisionerlərin daha səmərəli istifadəsinə dair ictimai maarifləndirmə kampaniyalarının roluna da toxunmaq faydalı olardı. Həmçinin, bina dizaynı və şəhərsalma planlaşdırmasında kölgə salma, təbii ventilyasiya və passiv soyutma texnikalarına dair tədbirlərin daha geniş müzakirəsi məqaləyə əlavə dəyər qatardı. Nəhayət, məqalə yalnız texnoloji həllərə deyil, həm də istehlak vərdişlərinin dəyişdirilməsinin əhəmiyyətinə toxunmalıdır.
Bundan əlavə, kondisioner istifadəsinin artması ilə əlaqəli enerji istehlakının iqtisadi təsirlərini daha ətraflı araşdırmaq vacibdir. Məsələn, bu artım enerji qiymətlərinə, enerji təhlükəsizliyinə, və iqtisadi bərabərsizliyə necə təsir edə bilər? Bu artım hətta az inkişaf etmiş ölkələrdə kondisionerin əlçatanlığını məhdudlaşdıra bilər, nəticədə əhalinin həssas qruplarını daha da həssas hala salar.
Beləliklə, həqiqətən də, küresel isinmənin artması ilə kondisioner istifadəsinin artması arasında bir səbəb-nəticə əlaqəsi var, yoxsa bu sadəcə müşahidə olunan eyni vaxtda baş verən hadisələrdir? Kondisionerin ətraf mühitə təsirini azaltmaq üçün alternativ və davamlı soyutma həlləri tapmaqda daha çox investisiya qoymaq yerinə, bu təsirlərin iqtisadi və sosial tərəflərini daha yaxşı başa düşmək üçün bu sualı öyrənməyə davam etməliyikmi?
Şərh Yaz