Scholz verwelkomt een ‘moeilijke’ gast: de Turkse Erdogan
Dit is het eerste bezoek aan Duitsland van de Turkse president sinds 2020.
De Duitse bondskanselier zal Recep Tayyip Erdogan vrijdag verwelkomen in een uitdagende tijd in hun betrekkingen.
Berlijn en Ankara hebben door de jaren heen vaak met elkaar gevochten. Maar het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas in oktober heeft de twee stevig tegenover elkaar geplaatst.
Olaf Scholz heeft Israël gesteund en aangeboden het land militaire steun te verlenen.
Erdogan, wiens land de Palestijnen in grote lijnen steunt, heeft Israël ervan beschuldigd zich als een ‘terroristische’ staat te gedragen in zijn oorlog tegen Hamas.
Voor Duitsland, waar de herinneringen aan de Holocaust zwaar in het geheugen hangen, is het ontvangen van een leider die eerder schijnbaar de ‘legitimiteit’ van de Israëlische staat in twijfel trok, een delicate evenwichtsoefening.
Het bezoek zal een ingetogen karakter hebben. Erdogan zal naar verwachting rond het middaguur in Berlijn aankomen en zal dan zijn collega Frank-Walter Steinmeier ontmoeten voordat hij een gesprek heeft met Scholz, gevolgd door een diner. Er staat ook een “ontmoeting met de pers” gepland.
Dit is het eerste bezoek aan Duitsland van het Turkse staatshoofd sinds 2020.
Toen Hamas op 7 oktober Israël aanviel, waarbij 1.400 mensen omkwamen, deed Erdogan zich aanvankelijk voor als potentiële bemiddelaar.
Maar hij nam al snel de zaak van de Palestijnse militante groep op zich nadat Israël wraak had genomen met een massale bombardementscampagne op de Gazastrook, waarbij meer dan 11.000 Palestijnen omkwamen.
Twee dagen voor zijn bezoek aan Duitsland noemde Erdogan Israël een “terroristische staat”, waarbij hij het Westen ervan beschuldigde “openlijk de bloedbaden te steunen” in Gaza, tijdens een toespraak voor Turkse wetgevers.
Een week geleden beweerde hij dat de legitimiteit van Israël “in twijfel werd getrokken vanwege zijn eigen fascisme” in commentaren die Duitsland choqueerden.
Scholz noemde deze opmerkingen dinsdag “absurd” en verdedigde de “democratische staat” Israël tegen de “terroristische organisatie” Hamas.
Sommige – vooral Joodse verenigingen – hebben de annulering van het bezoek, dat voor meerdere maanden gepland was, geëist. De kanselier nodigde hem uit na zijn herverkiezing in mei.
De conservatieve oppositie zei dat de timing van de gelegenheid ongepast was, net als de liberale FDP-partij, lid van de regeringscoalitie met de SPD van Scholz en de Groenen.
Ondanks de druk heeft de regering nooit overwogen om te annuleren.
Diplomatie vereist dat we soms moeten overleggen met “moeilijke partners” met wie “we onszelf moeten uitleggen”, zei de woordvoerder van de kanselier, Steffen Hebestreit, en erkende dat de discussies “ingewikkeld” zouden zijn.
Duitsland heeft er geen belang bij om ruzie te maken [Erdogan] terwijl Berlijn en Ankara onlangs dichter bij elkaar zijn gekomen’, na een periode van grote spanningen na de repressie in Turkije na de staatsgreep van 2016, onderstreepte Der Spiegel.
Eén reden is dat de grootste economie van Europa de thuisbasis is van een grote Turkse diaspora van zo’n 2,9 miljoen mensen, waaronder 1,5 miljoen kiezers die vooral Erdogan steunen.
Vervolgens heeft het land, net als de hele EU, de Turkse president nodig om een pact uit 2016 te hernieuwen over het beperken van het aantal aankomsten van migranten, waarbij Europa te maken krijgt met een nieuwe golf van mensen die uit het Midden-Oosten arriveren die extreemrechts aanwakkert – vooral in Duitsland .
Volgens deze overeenkomst houdt Turkije migranten, voornamelijk Syriërs, op zijn grondgebied, in ruil voor een aanzienlijke financiële bijdrage.
Ondanks het autoritarisme van de Turkse president in eigen land, maakt zijn toegenomen invloed op geopolitiek niveau hem over het algemeen tot een essentiële gesprekspartner voor Berlijn.
Te midden van de oorlog in Oekraïne was hij met name de architect van de deal die de export van Oekraïens graan via de Zwarte Zee garandeerde, voordat Moskou daar deze zomer uit stapte.
Tegenwoordig zien de westerse mogendheden ook een rol voor Turkije bij het voorkomen van een escalatie van het conflict in het Midden-Oosten, wat volgens het hoofd van de Duitse diplomatie Annalena Baerbock de dialoog nog “belangrijker en urgenter” maakt.