Toen Hanoch Levy’s satirische cabaret The Shampoo Queen voor het eerst werd opgevoerd in 1970, was het zo provocerend dat het publiek eiste dat het na slechts 19 optredens van het podium werd verwijderd. Theatercriticus Haim Gamzu omschreef het als “een verzameling gebrekkige dialogen bedoeld om open wonden te zouten”.
Regisseur Rabie Khoury heeft een aantal sketches opnieuw aangepast, en Levy’s woorden worden nu gesproken door een groep Arabische acteurs.
Khoury speelt Samatokha, een Arabische serveerster die wordt vernederd door de Israëli’s. Een van hen, een vrouw genaamd Tuvala (Mouna Hawa), spreekt haar tevredenheid uit over het feit dat Arabieren op twee benen kunnen lopen.
‘Deze Samatokha,’ vertelt hij ons, ‘zij is onze Arabier. Samatokha is wijs, volgzaam en onschadelijk voor de Joden. Hij kan net als wij op twee poten staan. Samatokha, laat ze zien hoe goed je op twee benen kunt staan.’
Omdat alle mensen op twee benen lopen, is het opvolgen van hun bevelen gemakkelijk en tegelijkertijd dom. Khoury koos ervoor om nog een Levin-monoloog in de mond van zijn personage te stoppen. Onder de noemer ‘patriottisme’ worden zes criteria genoemd die een Arabische terrorist definiëren.
Bassam Biromi levert een geweldige prestatie
Levin zegt dat iedere Arabier die om zich heen kijkt ervan verdacht wordt een terrorist te zijn. Een man die rustig vooruitkijkt, wordt ervan verdacht een koelbloedige terrorist te zijn. Als een man zijn hoofd opheft, kan hij een religieuze terrorist worden; Als hij naar beneden kijkt, is hij verlegen. Als niemand op straat loopt, beginnen de fouten. Deze persoon is een vermoedelijke Arabische terrorist die met griep thuiszit.
Levy’s schoten werden gemaakt Terwijl Golda Meir premier was. Hava, bedreven in het imiteren van Meir’s Hebreeuws met een Amerikaans accent, lacht de ministers uit terwijl hij ons verzekert dat hij ‘altijd gelijk’ heeft.
Bassam Biromi levert zijn Sabbath Nights-monoloog uit 1982 perfect. Hier speelt hij de rol van Lahav. Lahav is een ‘eenvoudige, warme Jood’ die op zoek is naar betekenis in een complexe wereld. Hij wordt manisch als hij klaagt over de ‘sluwe, nieuwsgierige mensen’ die deze behoefte ter discussie stellen en zijn leven moeilijk durven te maken.
Op dit moment van woede schreeuwt hij tegen deze denkbeeldige mensen, ‘flikkers, kunstenaars, communisten’, en dan komt de stortbui. Biromi pakt dan de zuiger en maait vrolijk de chaotische massa neer. Na elke moordpartij biedt hij ons een kleine ruk aan zijn neus. Dit geeft de hele voorstelling een cartoonachtige uitstraling. Biromin’s Lahav beweegt als Bugs Bunny, maar schiet als Elmer Fudd. Dit is de perfecte Shimshon der nebechdicker (zwakke Samson).
Hawa en Biromi werken goed samen als Zeev en Hulda, een fatsoenlijk Israëlisch stel. Op de vraag van een Joods personage uit Mizrahi (Rami Saliba Chimbalulu) hoe ze zijn, antwoordt Hulda: “Zeyev is een ingenieur en mijn vader is een ontwikkelaar.” Chimbalulu’s poging om deze bewering in twijfel te trekken wordt onderdrukt door Hulda, die erop wijst dat zo het leven is.
“Elke nacht en elke ochtend / Sommigen worden geboren uit ongeluk” William Blake schreef. Hij voegde eraan toe: “Elke ochtend en elke nacht/Sommigen zijn geboren voor zoete genoegens.”
Hulda en de Shampoo Queen werden geboren voor zoet plezier, terwijl Chimbalulu en Samatokha werden geboren voor ellende. Als de Engelse dichter mystieke visioenen had die hoop op verlossing boden, gebruikte Lewin taal om ons de onveranderlijke totaliteit van ‘het is’ voor te stellen en onze eigen blindheid voor waarom het zo moet zijn.
“Ik ben meer dan een vlieg”, vertelde Rami Saliba ons tijdens zijn geweldige uitvoering van zijn “Flying” monoloog. ‘Heb ik je gezegd dat je een vlieg met één vinger moet meppen?’
Levine is trots op deze beweerde superioriteit ten opzichte van het insect en breidt deze uit, terwijl hij de tweevoetige Arabische Samatokha gebruikt om ons de waanzin van Tuvala uit te leggen.
“Ik kan rijden”, zei Saliba tegen het lachende publiek. “Vliegen vliegen?”
Vervolgens beweert hij dat dit een punt in zijn voordeel is, waarbij hij stelt dat geen enkele vlieg ooit heeft geprobeerd een kleine auto te bouwen.
Het publiek pochte: ‘Mijn bloed kookt ervan’
LEVIN durfde geschokt te zijn. Wattan Abd El-Ghany, die het karakter van een van de ministers aannam, wilde iets zeggen tegen de mensen van de wereld. Toen de lucht hem deze toestemming gaf, liet hij een scheet.
Na deze scène verliet een theaterliefhebber boos de show. ‘Deze satire was een halve eeuw geleden toepasselijk, in een tijd dat we echt vol van onszelf waren’, zei de man. “Het doet mijn bloed koken om de Israëli’s voor te stellen als koppige, wrede mensen die zich altijd superieur voelen na de verschrikkingen die Hamas ons heeft aangedaan.”
“Samatoxa”, wat verwarring betekent, Hebreeuws woord uit het Russisch. Wattan, wat thuisland betekent, is een originele Arabische naam. Het Jaffa Theater is misschien wel de enige plek in het land waar bezoekers geheel gratis Hebreeuwse vertalingen kunnen verkrijgen van Arabische toneelstukken van Saadallah Wannous, Ayman Agbaria en Salman Natur. Zoals de Iraakse dichter Mu’taffar al-Nawab schreef: “Elke lamp brandt afhankelijk van de hoeveelheid olie die erin zit.”
Shampoo Queen is op donderdag 21 december tweemaal in het Hebreeuws te zien, om 18.00 en 20.30 uur. 95 NIS-110 NIS per ticket. Om te bestellen, bel (03) 518-5563. Jaffa Theater, 10 Mifratz Shlomo Promenade, Oud Jaffa.
