Willkommenskultur: Heeft Duitsland een gastvrije benadering van migranten de rug toegekeerd?
Na twee electorale nederlagen voor zijn coalitie neemt de Duitse bondskanselier Olaf Scholz nu een harder standpunt in over migratie, in een poging de inspanningen op te voeren om degenen die illegaal in het land verblijven, te deporteren.
Te midden van de wijdverbreide paniek die de Europese landen deelden tijdens de migrantencrisis van 2015-2016, vertegenwoordigde Duitsland een baken van licht en optimisme onder leiding van de toenmalige bondskanselier Angela Merkel, die haar land op beroemde wijze openstelde voor grote aantallen migranten.
Onder leiding van Merkel en haar ‘welkomstcultuur’-beleid heeft het land tussen 2015 en 2016 ruim 1,2 miljoen vluchtelingen en asielzoekers opgenomen.
Maar als niveaus van illegale migratie in Europa opnieuw in opkomst zijn, bevindt Duitsland zich nu in een heel andere positie, gedwongen de ‘welkomstcultuur’ – of ‘Willkommenskultur’ – waar het ooit trots op was, de rug toe te keren.
“We beperken de irreguliere migratie naar Duitsland. Er komen te veel mensen”, zei bondskanselier Olaf Scholz een recent interview met krant Der Spiegel. “We moeten mensen vaker en sneller deporteren.”
Duitsland moet de uitzettingen opvoeren van migranten die niet in het land mogen blijven, zei Scholz. Slechts enkele dagen later kwam het Duitse kabinet zijn goedkeuring verleend tot een wetgevingsvoorstel gericht op het stroomlijnen van het uitzettingsproces van mislukte asielzoekers.
Het is een enorme verandering voor Duitsland en Scholz, van wie misschien werd verwacht dat hij de erfenis van zijn voorganger zou voortzetten.
“Er is een opmerkelijke verandering in retoriek en beleid met het duidelijke doel om de migratiecijfers terug te dringen”, vertelde Michael Bröning, een politicoloog en lid van de SPD Basic Value Commission, aan Euronews.
“Voorgestelde stappen zijn onder meer het faciliteren van deportaties, strengere sancties voor mensenhandelaren, het opnieuw instellen van tijdelijke grenscontroles, verdere bilaterale overeenkomsten met landen van herkomst en een uitbreiding van de lijst van landen die als veilig worden beschouwd. Kortom, dit is een drastische beleidsverandering die een einde betekent aan de unieke Duitse ‘welkomstcultuur’ zoals die in 2015 te zien was”, voegde hij eraan toe.
Een drastische verandering in het beleid na electorale ellende
Tijdens een driedaags bezoek aan Nigeria eerder deze week vroeg Scholz de president van het Afrikaanse land, Bola Tinubu, om hulp bij het aanpakken van de stijgende migratie, waarmee hij een partnerschap suggereerde dat enigszins vergelijkbaar was met het partnerschap dat de Italiaanse premier Giorgia Meloni sloeg toe bij Tunesië eerder dit jaar.
Het idee is om de migratiecentra in Nigeria uit te breiden, waar degenen die uit Duitsland zijn gedeporteerd onderdak, gezondheidszorg en werkgelegenheid kunnen vinden.
Het initiatief maakt deel uit van de steeds hardere aanpak die Scholz en zijn regering hanteren ten aanzien van illegale migratie nadat zijn driepartijencoalitie eerder deze maand slecht presteerde bij twee regionale verkiezingen. Beide staatsraces werden gewonnen door reguliere conservatieven, terwijl extreemrechts aanzienlijke winst boekte.
Bröning zei dat “het onmogelijk is te zeggen of deze verandering zich bij toekomstige verkiezingen direct zal vertalen in grotere steun voor de regering”.
“Maar het is belangrijk om te beseffen dat het Duitse publiek wel wil dat de regering in actie komt”, vervolgde hij. “Bovendien is het belangrijk om te zien dat de beleidsverandering niet in een vacuüm plaatsvindt, maar eerder tegen de achtergrond van een groeiende uitdaging van extreemrechts in Duitsland.”
De afgelopen maanden is de AfD in de peilingen gestegen en heeft zij aanzienlijke electorale successen geboekt in Beieren en Hessen.
“Ik denk dat deze ontwikkeling niet ongebruikelijk is voor trends die je kunt zien bij andere linkse en/of sociaal-democratische partijen, die al jaren voor een dilemma staan wat betreft de manier waarop ze moeten reageren op de uitdagingen van populistisch radicaal-rechts”, zegt dr. Kurt Richard Luther. Emeritus hoogleraar vergelijkende politiek aan de Keele Universiteit in Groot-Brittannië, vertelde Euronews.
“Hoewel de opkomst van de AfD wordt gevoed door een breed scala aan grieven – sommige ingebeeld en sommige reëel, is de bezorgdheid over wat wordt gezien als ongecontroleerde immigratie lange tijd een van de belangrijkste drijvende krachten achter het rechtse populisme geweest”, aldus Bröning.
Scholz staat nu onder grote druk om het stijgende aantal asielzoekers in het land terug te dringen, omdat de ontevredenheid over de manier waarop de regering omgaat met de vluchtelingensituatie groeit.
Uit een recent onderzoek van de ARD DeutschlandTrend bleek dat 44% van de Duitsers illegale immigratie momenteel als het belangrijkste politieke probleem in Duitsland beschouwt dat politici prioriteit zouden moeten geven.
ADVERTENTIE“Het aanpakken van dit probleem is duidelijk aan de orde van de dag”, aldus Bröning.
“De uitdaging zal erin bestaan de crisis te beheersen zonder de stabiliteit van de coalitieregering of de cohesie binnen de partijen in gevaar te brengen. Het is duidelijk dat niet elke sociaaldemocraat of Duitse groene kiezer blij is met de voorgestelde veranderingen. dus ik neem aan dat het eerlijk is om te zeggen dat we aan het begin van een debat staan, en niet aan het einde ervan.”
Is de manier waarop Duitsers over migranten denken veranderd?
Terwijl veel landen in Europa in 2015 de grenscontroles aanscherpten, was het gebruikelijk om juichende menigten Duitsers te zien die duizenden migranten begroetten die in het land aankwamen na een lange trektocht door het Midden-Oosten en Europa.
Wat is er met dat enthousiasme voor de Duitse nieuwkomers gebeurd?
Ondanks wat de beleidswijziging van Scholz zou suggereren, “zijn veel Duitsers nog steeds voorstander van het verwelkomen van mensen in nood en is er brede steun voor het aanvaarden van humanitaire verantwoordelijkheid – en niet voor het ontkennen ervan”, aldus Bröning.
ADVERTENTIE“De cijfers hebben echter effect gehad en de stemming vanaf 2015 is drastisch veranderd”, voegde hij eraan toe.
Tegenwoordig bestaat er onder het Duitse publiek een wijdverbreide overtuiging dat de cijfers omlaag moeten “en de reacties op de huidige escalatie in het Midden-Oosten zijn een belangrijke – en onverwachte – rol gaan spelen in deze transformatie van het debat”, aldus Bröning.
“Pro-Palestijnse bijeenkomsten, een golf van antisemitische incidenten en de viering van de Hamas-aanval in sommige wijken met een hoge immigratie zijn er sterke herinneringen aan dat niet alles goed gaat met betrekking tot migratie en integratie. In veel opzichten heeft dit het discours geopend voor een meer genuanceerde discussie.”
