Sudan RSF-in Əl-Fəşirdəki hərbi cinayətlərini pisləyir, sağ qalanlar danışır

Sudanda Hərbi Cinayətlər İddiaları Artır: RSF Şimali Darfurda Kütləvi Qətllər Həyata Keçirir

Sudan diplomatı Rapid Destək Qüvvələrini (RSF) ölkənin Şimali Darfur əyalətində hərbi cinayətlər törətməkdə ittiham edib. El-Fəşər şəhərindən qaçan sağ qalanlar paramilitar qoşunlar tərəfindən törədilən kütləvi qətllər və cinsi təcavüz barədə dəhşətli xatirələrini bölüşüblər. Sudanın Misirdəki səfiri İmadeldin Mustafa Adavi bazar günü bu ittihamları səsləndirərək, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərini (BƏƏ) davam edən vətəndaş müharibəsində RSF-ə dəstək verməkdə günahlandırıb. Körfəz ölkəsi isə bu iddiaları qəti şəkildə rədd edir.

Diplomatik Təzyiq və Beynəlxalq Çağırışlar

Adavinin açıqlamaları Sudanın Baş Naziri Kamil İdrisin İsveçrənin "Blick" qəzetinə verdiyi müsahibədən sonra gəlib. Baş nazir RSF-in beynəlxalq məhkəmələrdə mühakimə olunmalı olduğunu bildirsə də, ölkəsinə xarici qoşunların yerləşdirilməsi ilə bağlı "qanunsuz" ideyanı rədd edib. Rapid Destək Qüvvələri (RSF) və Sudan ordusu arasında 2023-cü ilin aprel ayından bəri davam edən vətəndaş müharibəsi səbəbindən ölkə fəlakətli vəziyyətdədir. Bu fəaliyyət çağırışları, RSF-in 18 aylıq mühasirə və aclıq kampaniyasından sonra Şimali Darfurun paytaxtı el-Fəşəri ələ keçirməsindən bir həftə sonra səslənib. Şəhərin işğalı minlərlə mülki vətəndaşın ölümünə səbəb olub və bu, Sudan ordusunun regiondakı son dayaq nöqtəsi idi. El-Fəşərin ələ keçirilməsindən bəri sağ qalanlar kütləvi edamlar, talanlar, təcavüzlər və digər vəhşiliklər barədə məlumat verərək, beynəlxalq ictimaiyyətdə geniş narazılığa səbəb olub. Sudan hökuməti ən azı 2000 nəfərin öldürüldüyünü bildirsə də, şahidlər real rəqəmin bundan daha yüksək ola biləcəyini qeyd edirlər. On minlərlə mülki vətəndaşın hələ də şəhərdə tələyə düşdüyü düşünülür.

BƏƏ-nin Rolu və Danışıqların Gələcəyi

Adavi Qahirədə keçirdiyi mətbuat konfransında müxbirlərə açıqlamasında, "Sudan hökuməti beynəlxalq ictimaiyyəti sadəcə bəyanatlar vermək əvəzinə, dərhal və effektiv şəkildə hərəkətə keçməyə çağırır," deyə bildirib. Səfir dünyanı Rapid Destək Qüvvələrini (RSF) "terrorçu" təşkilat olaraq tanımağa, eləcə də RSF-i "soyqırım səviyyəsində qırğınlar törətdiyinə görə" qınamağa və "onun rəsmi regional maliyyəçisi və dəstəkçisi Birləşmiş Ərəb Əmirliklərini" pisləməyə çağırıb. O, həmçinin bildirib ki, münaqişəyə son qoymaq üçün Misir, Səudiyyə Ərəbistanı, ABŞ və BƏƏ-nin rəhbərlik etdiyi danışıqlara, sonuncu danışıqların bir hissəsi olaraq qalacağı təqdirdə Sudan qoşulmayacaq. Adavi, "Biz onları [BƏƏ-ni] bu məsələdə vasitəçi və etibarlı tərəf hesab etmirik," deyə vurğulayıb.

Faktlar və Sağ Qalanların Şahidlikləri

Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri isə Rapid Destək Qüvvələrinə (RSF) silah tədarük etdiyi iddialarını rədd edir. Bəhreynin paytaxtı Manamada keçirilən forumda əmirlik prezidentinin müşaviri bildirib ki, Körfəz dövləti müharibəni bitirməyə kömək etmək istəyir və regional və beynəlxalq güclərin Sudandakı münaqişənin qarşısını almaq üçün daha çox şey edə biləcəyini etiraf edib. Ənvər Qarqaş, "Biz hamımız səhv etdik, çünki bu gün vətəndaş müharibəsi aparan iki general mülki hökuməti devirdilər. Bu, mənim fikrimcə, geriyə baxanda kritik bir səhv idi," deyə qeyd edib. Misir, Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və ABŞ vasitəçi olaraq kütləvi qətlləri qınayıb və humanitar yardımların artırılmasına çağırış ediblər. Dünyanın ən ağır humanitar böhranı xaosa doğru sürüklənərkən, el-Fəşərdən qaçmağı bacaran sakinlər dəhşətli təcrübələrini yada salıblar. Dörd övladı ilə qaçan Adam Yəhya "Əl Cəzirə"yə bildirib ki, el-Fəşər süqut etməzdən qısa müddət əvvəl həyat yoldaşı RSF-in dron zərbəsi nəticəsində həlak olub. O, özünün və övladlarının paramilitar qrupun təqibindən qaçarkən yas tutmağa belə vaxt tapmadığını deyib. Yəhya, "Küçələr ölü insanlarla dolu idi. Biz RSF tərəfindən qurulan qum sədlərindən birinə çatdıq. Onlar insanları – kişiləri, qadınları və uşaqları – pulemyotlarla atəşə tuturdular. Mən birinin 'Hamısını öldürün, heç kimi sağ qoymayın' dediyini eşitdim," deyə danışıb. "Biz geri qaçdıq və gizləndik. Gecə övladlarımla yavaş-yavaş çıxdıq və səddi keçdik. Bir kəndə piyada getdik, orada kimsə bizə yazığı gəldi və bizi buradakı düşərgəyə gətirdi."

Şəhərdəki vəziyyət və Humanitar Çətinliklər

Sudanın Şimal Əyalətindəki Əl Dəbbə köçkün düşərgəsində yaşayan başqa bir 45 yaşlı qadın, Rəşə adlı, Rapid Destək Qüvvələri (RSF) döyüşçüləri tərəfindən cinsi təcavüzə məruz qaldığını "Əl Cəzirə"yə deyib. Qadın, RSF bazar günü ordu qərargahını ələ keçirəndə qızlarını evdə qoyub oğullarını axtarmağa getdiyini bildirib. "RSF məndən haraya getdiyimi soruşdu və mən də oğullarımı axtardığımı dedim. Onlar məni bir evə məcbur etdilər və cinsi təcavüz etməyə başladılar. Mən onlara ana yaşda olduğumu dedim. Ağladım," deyə o, söyləyib. "Sonra məni buraxdılar və mən qızlarımı götürüb qaçdım, oğullarımı geridə qoydum. İndi onların harada olduğunu bilmirəm," deyə o, əlavə edib. "Biz sadəcə qaçdıq və ölü bədənlərin yanından keçərək səddi aşıb el-Fəşərdən kənardakı kiçik bir kəndə çatdıq." Yardım agentlikləri isə el-Fəşərdən qaçan minlərlə insanın itkin düşdüyünü bildirir. "Solidarites International" təşkilatının Sudan üzrə ölkə direktoru Karolin Buvard bildirib ki, son bir neçə gündə el-Fəşərə ən yaxın qəsəbə olan Tavilaya yalnız bir neçə yüz nəfər çatıb. "El-Fəşərdə sıxışıb qalan insanların sayını nəzərə alsaq, bu, çox kiçik rəqəmlərdir. Biz hələ də insanların yollarda və təhlükəsizlik səbəbindən hələ də əlçatmaz olan müxtəlif kəndlərdə sıxışıb qaldığına dair məlumatlar alırıq," deyə o, qeyd edib. Buvard, Rapid Destək Qüvvələri (RSF)nin şəhəri ələ keçirməsindən sonra el-Fəşərdən gələn məlumatlarda "tam bir qara nöqtə" olduğunu və yardım agentliklərinin məlumatları 15.000-ə qədər insanın sıxışıb qaldığına inanılan ətraf ərazilərdən əldə etdiyini bildirib. O, əlavə edib: "Humanitar yardımın bu insanlara çatmasını təmin etmək və ya ən azından onları Tavilaya geri gətirmək üçün yük maşınları göndərmək üçün müxtəlif tərəflərlə güclü bir təbliğat tələbi var."

24 saat