In de afgelopen maand, sinds Rusland Oekraïne binnenviel, heeft Duitsland een keerpunttransformatie doorgemaakt als het gaat om zijn leger.
Binnen enkele dagen, Kanselier Scholz’ bijna een reflexmatige reactie op de oorlog was om aan te kondigen een nieuwe pot van € 100 miljard voor het legerzoals Duitsland zei dat het eindelijk zou voldoen aan een NAVO-doelstelling om 2% van het BBP aan defensie te besteden.
“Maar het is belangrijk om te begrijpen dat we de 2%, dat is € 75 miljard, plus nog eens € 100 miljard, niet gaan uitgeven. Die twee dingen zijn met elkaar verbonden”, legt uit Dr. Claudia Majorhoofd van de onderzoeksafdeling van de Duitse Instituut voor Internationale en Veiligheidsaangelegenheden in Berlijn.
Dus waar zal Duits het extra geld aan uitgeven?
Waar liggen de uitgavenprioriteiten van Duitsland nu de extra € 100 miljard is overeengekomen?
Na tientallen jaren van onderfinanciering, zal de nieuwe geldinjectie waarschijnlijk voor het eerst worden gebruikt om het leger te brengen waar het al zou moeten zijn.
“Er is nog geen bestedingsplan van het Ministerie van Defensie”, zegt Gustav Gresseleen senior beleidsmedewerker bij de Europese Raad voor Buitenlandse Betrekkingen in Berlijn.
“In 2016 zei het Ministerie van Defensie dat het 65 miljard euro per jaar nodig zou hebben om aan zijn verplichtingen in het kader van de geïntegreerde strijdkrachtplanning van de NAVO te voldoen. Ze kregen 40-50% per jaar. Sinds 2016. Dus stel je voor waar het geld naartoe gaat…” hij voegt toe.
Een recent Duits parlementair rapport over het leger gemaakt voor ontmoedigende lectuur, het vinden van slechts 50% van sommige belangrijke hardware werkte naar behoren en ontbrak zelfs basisuitrusting zoals kogelvrije jassen en kleding voor koud weer om soldaten warm en droog te houden.
De Duitsers hebben al bijna tien jaar een lange en dure militaire boodschappenlijst die ze zich nog niet kunnen veroorloven, hoewel hun defensiebudget elk jaar toenam.
Die lijst bevat: de nieuwe F-35 Lightning multifunctionele jets die eerder deze maand laat werden aangekondigd; zware transporthelikopters; luchtverdedigingssystemen in samenwerking met Frankrijk en Spanje; en een nieuwe gevechtstank die in samenwerking met Frankrijk wordt ontwikkeld.
En hoeveel zou dat allemaal kosten, om de bestaande wensenlijst te vervullen, zonder zelfs maar aan extra items te beginnen?
“De lijst is lang en dekt bijna perfect 100 miljard euro”, zegt dr. Major.
“Er zijn eisen die Duitsland wil hebben, maar niet kon financieren. Er is dus niet veel speelruimte”, stelt ze.
Dus terwijl het militaire tophoofd misschien wat dure Israëlische drones wil kopen; of onderzeeërs, oorlogsschepen en 20.000 extra troepen, daar is misschien gewoon geen budget voor als de huidige wensenlijst is vervuld.
Zal Duitsland na de invasie in Oekraïne zijn uitgavenplannen moeten heroverwegen?
Een van de belangrijkste kwesties die Duitsland Ministerie van Defensie zal moeten onderzoeken of de uitgavenplannen die jaren voor de Russische invasie van Oekraïne werden opgesteld, nog steeds zijn wat het land na de invasie nodig heeft.
Duitsland lanceerde vorige week een proces van nationale veiligheidsstrategie, het eerste land dat een dergelijke oefening ondernam terwijl de oorlog in Oekraïne aan de gang was. Ze verwachten het begin volgend jaar klaar te hebben, maar er worden nu al vragen gesteld of de lang voor de oorlog in Oekraïne opgestelde verlanglijst met grote militaire items nu nog nodig is, in het licht van wat ze hebben geleerd over Russische capaciteiten, tactieken, sterke punten en tekortkomingen.
“De vraag is hoeveel van de projecten die we op de lijst hebben nog geldig zijn en wat er moet worden aangepast”, zegt dr. Major.
“Dingen zoals de F-35’s zullen we altijd nodig hebben. Zware transporthelikopters zullen we altijd nodig hebben, maar voor de rest denk ik dat we nog eens moeten kijken wat de belangrijkste taak van onze strijdkrachten zal zijn”, vertelt ze aan Euronews.
Kunnen de Duitse inkoopplannen andere Europese landen stimuleren?
Zou Duitsland, nu Duitsland zo’n grote investering in militaire uitgaven doet, andere Europese landen kunnen aanmoedigen om meer begrotingsmiddelen te besteden aan het versterken of moderniseren van hun legers?
Martin Hurteen onderzoeker aan de Internationaal Centrum voor Defensie en Veiligheid in Estland zegt dat de Duitse stap ertoe heeft bijgedragen dat Denemarken en Zweden hebben besloten om een NAVO-doelstelling te halen om 2% van het BBP aan defensie te besteden.
“In alle drie de landen”, merkt Hurt op, “zijn sociaal-democraten de enige of leidende partij in de regering.”
Er is echter niet hetzelfde gevoel van urgentie in die twee Scandinavische landen als in Duitsland, waarbij Denemarken zichzelf tot 2033 de tijd geeft om het doel van 2% te halen; terwijl Zweden (dat geen NAVO-lid is) nog geen specifieke deadline heeft vastgesteld, lijkt er een meerderheidsconsensus in het parlement te zijn om het doel tegen 2025 te halen.
“Andere Europese landen die nog niet hebben besloten wanneer ze het bestedingsdoel willen halen, kunnen worden gestimuleerd door het Duitse besluit, ook al zijn ze misschien niet bereid zo ver of zo snel te gaan”, vertelt Hurt aan Euronews.
Analisten zeggen dat een van de belangrijkste dingen die Europese landen moeten uitzoeken, vooral als ze hun militaire uitgaven herzien, interoperabiliteit is.
Toen de meeste EU-landen tijdens de economische crisis van 2008 begonnen te snijden in hun defensiebegrotingen, deden ze dat zonder veel coördinatie. Het betekende dat veel van dezelfde mogelijkheden werden teruggeschroefd.
“Als we in staat zijn om samen te werken op het gebied van vermogens en defensie-industrieën, zouden we veel meer van het geld kunnen verdienen en het veel verstandiger kunnen besteden dan elk land afzonderlijk het geld gaat uitgeven”, zegt Dr. Major.
