Ruslands braindrain: oorlog met Oekraïne zorgt ervoor dat tienduizenden naar het buitenland vluchten

Voor de oorlog van Rusland met Oekraïne runde regisseur Anna Demidova een onafhankelijk theatergezelschap in Moskou. Maar de zogenaamde ‘speciale militaire operatie’ van het Kremlin veranderde dat allemaal.

Begin maart besloot ze Rusland te verlaten uit protest tegen de invasie.

Anna is overtuigd van de maatschappelijke en politieke rol die kunst kan spelen. Ik ontmoette haar in de centrale wijk Mitte in Berlijn, waar ze onlangs was verhuisd in de hoop op een nieuwe start.

Ze legde me uit dat haar familie, uit angst voor haar veiligheid, haar had gedwongen Rusland te verlaten na haar frequente deelname aan anti-oorlogsprotesten in het land.

“Voordat Poetin deze oorlog begon, probeerde ik alles te investeren, als persoon, als burger en ook als kunstenaar om mensen te laten begrijpen dat we meer verantwoordelijkheid nodig hebben, dat we moeten deelnemen aan ons politieke leven. Omdat mensen dat doen Ze begrijpen de politiek niet. Ze zijn niet geïnteresseerd. Ze geven geen reet om wat er in Rusland gebeurt.”

Op persoonlijk vlak vertelde Anna me dat de invasie het einde van alles betekende, waardoor ze het gevoel kreeg dat alles wat ze had geprobeerd te bereiken, zinloos was.

“Een deel van mij kon niet begrijpen wat er gebeurde, maar het andere deel van mij begrijpt ook dat dit de logische voortzetting is van wat Poetin de afgelopen twintig jaar heeft gedaan.”

“Ons land werd militaristischer. Mijn grootvader en al mijn familieleden zeiden dat er nooit meer oorlog zou mogen plaatsvinden. Het motto voor de vieringen ter gelegenheid van het einde van de Tweede Wereldoorlog was ‘nooit meer’. Maar op een gegeven moment veranderde Poetin dat tot ‘we kunnen dat herhalen’. Dat is absoluut krankzinnig.”

Het harde optreden tegen de vrijheid van meningsuiting in Rusland heeft er ook toe geleid dat veel journalisten het land zijn ontvlucht. Het ontmoeten van collega-professionals die moesten vertrekken, maakte veel emoties bij mij los.

Het is onze taak als journalisten om getuigen te zijn voor het publiek door zowel de samenleving als de gebeurtenissen te belichten. Dit kost nog steeds vele levens per jaar.

Volgens UNESCO zijn in 2021 55 journalisten vermoord. Veel journalisten zijn vermoord en worden nog steeds vermoord in Oekraïne, terwijl verslaggevers ook in Rusland gevaar lopen.

Angelina Davydova, een bekende milieujournalist uit Sint-Petersburg, nam een ​​week de tijd om haar wereld in een koffer te pakken.

“Ik realiseerde me dat als ik mijn werk wil voortzetten en als ik publiekelijk wil blijven uiten wat ik denk in de media maar ook op mijn sociale media, ik een beslissing moet nemen. Of ik blijf in het land en word stil, of ik blijf in het land en ik ben altijd bang als ik in het openbaar blijf spreken, of als ik het land verlaat — en ik besloot het land te verlaten.”

“Ik heb altijd gedacht dat zelfs wanneer we enkele negatieve politieke trends hadden, er nog steeds ruimte was voor mensen om iets te doen. Wat ik nu zie, is dat veel van deze concrete en specifieke acties zijn verpletterd door deze zeer hoge politieke beslissing [going to war]die eigenlijk niets te maken heeft met het leven van mensen op het land of hun welzijn of hun toekomst.”

Of het nu journalisten en artiesten zijn die de Russische vrijheid van meningsuiting aan de kaak stellen, of techneuten die hun vaardigheden gebruiken om online ruimte te geven aan dissidenten, iedereen die ik heb ontmoet, is vastbesloten om hun vaardigheden te gebruiken om verandering vanuit het buitenland te bevorderen.