Ondanks de energiecrisis bouwt de Duitse regering kernenergie af.
Het land trekt zaterdag (15 april) de stekker uit zijn laatste drie reactoren en gokt erop dat het zal slagen in de groene transitie zonder kernenergie.
Aan de oevers van de rivier de Neckar, niet ver van het Zuid-Duitse Stuttgart, zal de witte stoom die ontsnapt uit de kerncentrale in Baden-Württemberg binnenkort een herinnering zijn.
Hetzelfde geldt verder naar het oosten voor het Beierse Isar 2-complex en het Emsland-complex, aan de andere kant van het land, niet ver van de Nederlandse grens.
Terwijl veel westerse landen afhankelijk zijn van kernenergie, slaat de grootste economie van Europa de bladzijde om, ook al blijft het onderwerp tot het einde controversieel.
Duitsland voert het besluit uit om kernenergie uit te faseren dat in 2002 werd genomen en versneld door Angela Merkel in 2011, na de Fukushima-ramp.
Fukushima toonde aan dat “zelfs in een hightechland als Japan de risico’s van kernenergie niet voor 100 procent kunnen worden beheerst”, rechtvaardigde de voormalige kanselier destijds.
De aankondiging overtuigde de publieke opinie in een land waar de machtigen anti-nucleaire beweging werd aanvankelijk aangewakkerd door de angst voor een Koude Oorlog-conflict, en vervolgens door ongelukken zoals Tsjernobyl.
De invasie van Oekraïne op 24 februari 2022 bracht alles in twijfel. Beroofd van Russisch gas, waarvan de stroom in wezen werd onderbroken door Moskou, werd Duitsland blootgesteld aan de slechtst mogelijke scenario’s, van het risico dat zijn fabrieken werden gesloten tot het risico om midden in de winter zonder verwarming te zitten.
Er is geen tijd om ‘terug te gaan’ naar kernenergie
Met nog maar een paar maanden te gaan tot de aanvankelijke deadline voor het sluiten van de laatste drie reactoren op 31 december, begon het tij van de publieke opinie te keren.
“Met de hoge energieprijzen en de brandende kwestie van klimaatverandering waren er natuurlijk oproepen om de centrales uit te breiden”, zegt Jochen Winkler, burgemeester van Neckarwestheim, waar de centrale met dezelfde naam in zijn laatste dagen staat.
De regering van Olaf Scholz, waar de Groene Partij – de partij die het meest vijandig tegenover kernenergie staat – deel van uitmaakt, besloot uiteindelijk om de werking van de reactoren verlengen om de bevoorrading veilig te stellen tot 15 april.
“Er zou een nieuwe discussie zijn ontstaan als de winter moeilijker was geweest als er stroomuitval en gastekorten waren geweest. Maar we hebben een winter gehad zonder al te veel problemen”, merkt Winkler op dankzij de massale import van vloeibaar aardgas. .
Voor de burgemeester van de stad met 4.000 inwoners, van wie er meer dan 150 in de fabriek werken, “heeft het wiel al gedraaid” en was er geen tijd om “terug te gaan”.
Sinds 2003 zijn zestien reactoren gesloten. De laatste drie centrales leverden vorig jaar 6 procent van de energie van het land, vergeleken met 30,8 procent in 1997.
Ondertussen is het aandeel van hernieuwbare energiebronnen in de opwekkingsmix gestegen tot 46 procent in 2022, vergeleken met minder dan 25 procent tien jaar eerder.
Duitsland moet vijf windturbines per dag installeren
Het huidige tempo van de vooruitgang op het gebied van hernieuwbare energie stelt noch de regering, noch de milieuactivisten tevreden, en Duitsland zal zijn klimaatdoelstellingen niet halen zonder een serieuze impuls.
Deze doelstellingen “zijn al ambitieus zonder de kernuitstap – en elke keer dat je jezelf een technologische optie ontzegt, maak je het moeilijker”, merkt Georg Zachmann op, energie-expert bij de Brusselse denktank Bruegel.
De vergelijking is zelfs nog ingewikkelder gezien het doel om de kolencentrales van het land tegen 2038 te sluiten, waarvan vele tegen 2030.
Steenkool is nog steeds goed voor een derde van de Duitse elektriciteit productie, met vorig jaar een stijging van 8 procent om de afwezigheid van Russisch gas te compenseren.
Duitsland moet de komende jaren “vier tot vijf windturbines per dag” installeren om aan zijn behoeften te voldoen, waarschuwde Olaf Scholz. Dit is een grote order vergeleken met de 551 geïnstalleerde eenheden in 2022.
Een serie van versoepelingen van de regelgeving die de afgelopen maanden zijn aangenomen moet het tempo opvoeren. “Het plannings- en goedkeuringsproces van een windenergieproject duurt gemiddeld vier tot vijf jaar”, aldus de branchevereniging (BWE), die van mening is dat een winst van een of twee jaar “een flinke stap vooruit” zou zijn.
